Rzeki, jeziora i tereny podmokłe pokrywają krajobraz naszej niebieskiej planety, ale ponad 97 procent światowych zasobów słodkiej wody znajduje się pod ziemią. W rzeczywistości naukowcy szacują, że na Ziemi jest 100 razy więcej wód gruntowych niż słodkiej wody na jej powierzchni.

Wody gruntowe mają kluczowe znaczenie dla dobrobytu i rozwoju człowieka, a w wielu krajach są głównym źródłem wody do picia, nawadniania i przemysłu. Jako główny element cyklu hydrologicznego, wody gruntowe mają również kluczowe znaczenie dla utrzymania wielu ekosystemów wodnych i lądowych.

Globalnie zasoby wód podziemnych znajdują się pod coraz większą presją z powodu nadmiernej eksploatacji, zanieczyszczenia i zmiany klimatu. Nasza reakcja na tę presję jest często niewystarczająca, ponieważ wciąż brakuje nam wystarczającej wiedzy o tych niewidzialnych zasobach.

Ze względu na znaczącą rolę, jaką wody gruntowe odgrywają we wspieraniu strategii adaptacji do zmian klimatu, ich wyczerpywanie zwróciło w ostatnich latach uwagę na całym świecie. W nowej publikacji Seeing the Invisible: A Strategic Report on Groundwater Quality przekonuje się, że jakość wód podziemnych zasługuje na taką samą uwagę

Jakość wód podziemnych jest ważna z wielu powodów, w szczególności ze względu na konsekwencje skażonych wód podziemnych dla zdrowia ludzi, rolnictwa i gospodarki – oraz wynikające z tego ograniczenia, które są następnie nakładane na zdolność zasobów do wspierania adaptacji do zmian klimatu.

Jakość chemiczna i mikrobiologiczna wód gruntowych ma kluczowe znaczenie dla ich użyteczności, jednak zasoby te pozostają podatne na skażenie zarówno w wyniku procesów naturalnych, jak i działalności człowieka. Seeing the Invisible i towarzyszący mu Praktyczny podręcznik monitorowania jakości wód podziemnych nie tylko zawiera szczegółowy opis rodzajów i charakteru zanieczyszczeń w wodach podziemnych, ale także narzędzia i zasoby do ich pomiaru i długoterminowego monitorowania oraz techniki przede wszystkim chronić zasób przed zanieczyszczeniem.

Wykrywanie i zarządzanie zanieczyszczeniami wód gruntowych wymaga innego podejścia niż wód powierzchniowych. Zanieczyszczenie w wodach powierzchniowych jest często łatwo wykrywalne i może wystąpić szybko i agresywnie, ale jest w dużej mierze odwracalne po usunięciu źródła zanieczyszczenia. Zanieczyszczenie wód gruntowych ma prawie odwrotne cechy, ma tendencję do zachodzenia powoli, ale z nie mniej poważnymi konsekwencjami; a gdy jakość ulegnie uszkodzeniu, jej odzyskanie trwa znacznie dłużej. Zanieczyszczone wody gruntowe mogą pozostać uwięzione w warstwach wodonośnych długo po zakończeniu działalności zanieczyszczającej.

Większość wód gruntowych jest naturalnie dobrej jakości, ale skażenie stanowi coraz większe zagrożenie na obszarach miejskich i wiejskich na całym świecie. Zanieczyszczenia naturalne obejmują stosunkowo łagodne pierwiastki, takie jak żelazo, po substancje zagrażające życiu, takie jak arsen i fluor, które są bardziej rozpowszechnione niż wcześniej sądzono.

Zanieczyszczenia antropogeniczne lub wytworzone przez człowieka są niezwykle różnorodne i mogą mieć łagodny lub ekstremalny wpływ na ludzkie zdrowie i środowisko. Przykłady obejmują nawozy, pestycydy, odpady przemysłowe i górnicze oraz ropa naftowa. W XX wieku stosowanie produktów ropopochodnych stało się tak powszechne, że płytkie wody gruntowe w każdym zaludnionym regionie Ziemi należy uznać za zagrożone zanieczyszczeniem.

Długoterminowa równowaga nie będzie możliwa bez planowania wód podziemnych i inwestycji wspieranych przez silne instytucje i odpowiednie ramy prawne.

Raport „Seeing the Invisible” przedstawia zalecenia dotyczące charakteryzowania i oceny ryzyka, reprezentatywnego monitorowania, a być może przede wszystkim, co najważniejsze, zapobiegania skażeniu.

Biorąc pod uwagę złożoność techniczną oraz znaczny czas i koszty wymagane do oczyszczenia zanieczyszczonych wód gruntowych, zapobieganie jest lepsze niż leczenie z perspektywy ekonomicznej, środowiskowej i zdrowia populacji.

W tym celu raport odnosi się również do potrzeby zarządzania jakością wód podziemnych i wzmocnienia instytucjonalnego. Pomoże on planistom budżetowym, kierownikom projektów i osobom zarządzającym zasobami wodnymi w umieszczeniu monitorowania jakości wód podziemnych w planach rządowych i projektach projektów oraz we wspieraniu realizacji pomiarów na ziemi.

Zarządzanie jakością wód podziemnych jest prawie powszechnie zaniedbywane, dopóki koszty ludzkie i ekonomiczne nie staną się zbyt oczywiste, aby je ignorować. W tym roku wody gruntowe znalazły się wreszcie w centrum uwagi jako temat Światowego Dnia Wody 2022.

„Wody gruntowe – uczynić niewidzialnym widocznym” zwraca uwagę na ukryte zasoby wody, które zawsze były niezwykle ważne, ale nie zostały w pełni rozpoznane w polityce zrównoważonego rozwoju.

Raport wnosi wkład w tę inicjatywę, podkreślając znaczenie jakości wód podziemnych i ich rolę w zarządzaniu zasobami wodnymi, ponieważ dążymy do stworzenia świata bezpiecznego dla wszystkich.

###

irme.pl

Źródło: THE WORLD BANK