Według nowych badań kreatywność może być jednym z głównych powodów, dla których Homo sapiens przeżył i zdominował pokrewne gatunki, takie jak neandertalczycy i szympansy.

Pomysł, że kreatywność mógł dać Homo sapiens przewagę nad neandertalczykami, istnieje od dawna, powiedział starszy autor dr Claude Robert Cloninger, emerytowany profesor na wydziale psychiatrii i genetyki na Washington University w St. Louis.

Ale to trudny przypadek do udowodnienia, ponieważ wciąż nie wiemy, jak bardzo kreatywni byli neandertalczycy, powiedział.

„Problem z oceną kreatywności wymarłych gatunków polega oczywiście na tym, że nie można z nimi rozmawiać” – powiedział Cloninger Live Science.

Dlatego międzynarodowy zespół naukowców, kierowany przez grupę z Uniwersytetu w Granadzie w Hiszpanii i Washington University School of Medicine w St. Louis, przyjrzał się genom, aby zbadać, co wyróżnia ludzi, w tym ich zdolności twórcze, od ich odległych krewnych.

Badacze porównali geny szympansów, współczesnych ludzi i neandertalczyków.

Naukowcy zidentyfikowali wcześniej 972 nowoczesne geny, które regulują trzy odrębne systemy uczenia się i pamięci u Homo sapiens: reaktywność emocjonalną, samokontrolę i samoświadomość.

Sieć reaktywności emocjonalnej obejmuje zdolność do tworzenia więzi społecznych i uczenia się zachowań, podczas gdy sieć samokontroli obejmuje zdolność do wyznaczania celów, współpracy z innymi i tworzenia narzędzi.

Z drugiej strony, sieć samoświadomości obejmuje „epizodyczne uczenie się” lub zapamiętywanie i ulepszanie przeszłych zachowań i pamięci autobiograficznej z życia osoby jako narrację z przeszłością, teraźniejszością i przyszłością ”, w ramach której osoba może badać alternatywne perspektywy z intuicyjnym wglądem i kreatywną wyobraźnią ”, według badania.

Samoświadomość jest „tym, co pozwala nam mieć rozbieżne, oryginalne kreatywne myślenie [i] być bardzo elastycznym” – powiedział Cloninger.

W ramach nowych badań naukowcy przeanalizowali DNA pobrane wcześniej ze skamieniałości neandertalczyka (Homo neanderthalensis), współczesnych ludzi (Homo sapiens) i szympansów (Pan troglodytes).

Odkryli, że geny związane z najstarszą siecią – reaktywnością emocjonalną – były identyczne u Homo sapiens, neandertalczyków i szympansów.

Ale szympansom zupełnie brakowało genów, które doprowadziły do ​​samoświadomości i samokontroli u ludzi.

Niektóre, ale nie wszystkie, z tych genów były obecne u neandertalczyków.

„Neandertalczycy byli mniej więcej w połowie drogi między szympansami a współczesnymi ludźmi” pod względem liczby tych genów, które nosili, powiedział Cloninger Live Science.

Co więcej, 267 z tych 972 genów było unikalnych dla Homo sapiens i wszystkie były tak zwanymi genami regulatorowymi.

Innymi słowy, zwiększają lub zmniejszają aktywność innych genów.

Te geny – których nie było u szympansów i neandertalczyków – regulują sieci mózgowe zaangażowane w samoświadomość i kreatywność.

Unikalne dla Homo sapiens

Sieć reaktywności emocjonalnej wyewoluowała u małp i małp około 40 milionów lat temu, sieć samokontroli wyewoluowała nieco mniej niż 2 miliony lat temu, a sieć samoświadomości i kreatywności pojawiła się zaledwie 100 000 lat temu, kiedy ludzie byli pod presją zmieniający się klimat, który zmniejszył podaż żywności i innych zasobów niezbędnych do przetrwania, powiedział Cloninger.

Według badań, około 40 000 lat temu Homo sapiens z „bezprecedensowym kulturowym i technologicznym wyrafinowaniem” zaczął szybko zastępować neandertalczyków na całym świecie.

To wyrafinowanie było prawdopodobnie spowodowane kreatywnością i samoświadomością naszych przodków Homo sapiens, co umożliwiło im dłuższe i zdrowsze życie – stwierdzili autorzy.

Taka długowieczność umożliwiłaby dzieciom i nastolatkom dłuższy okres nauki, a tym samym więcej czasu na gromadzenie wiedzy.

Dłuższe, zdrowsze życie zachęcałoby również do współpracy między poszczególnymi osobami i szerokimi społecznościami w celu promowania sukcesu ich dzieci, wnuków i innych osób w społeczności.

To z kolei umożliwiłoby „innowacyjność technologiczną, elastyczność behawioralną i skłonność do eksploracji potrzebną do umożliwienia Homo sapiens skuteczniejszego rozprzestrzeniania się na świecie niż innym ludzkim rodowodom” – napisali autorzy.

Mimo to badanie ma kilka ograniczeń, w tym fakt, że cechy takie jak kreatywność i samoświadomość są złożone i że neandertalczyków już nie ma, co utrudnia ich ocenę wyłącznie na podstawie ich genów.

Na przykład środowisko człowieka może również wpływać na jego osobowość i zachowanie.

Rzeczywiście, niektórzy badacze nie są przekonani, że porównanie genomu współczesnego człowieka z genomem wymarłego gatunku może prowadzić do solidnych wniosków.

„Nie znamy związku przyczynowego między genetyką a tymi wyższymi cechami, nawet jeśli autorzy zidentyfikowali sieci genów, które są powiązane z pewnymi miarami samoświadomości, kreatywności lub zachowań prospołecznych” – powiedział Thomas Suddendorf, profesor w School of Psychologia na Uniwersytecie Queensland w Australii, która nie była objęta badaniem.

Tak więc, chociaż odkrycia są interesujące, „Przestrzegałbym przed wyciąganiem jakichkolwiek ostatecznych wniosków z takich danych na temat istniejących, nie mówiąc już o wymarłych gatunkach” – powiedział Suddendorf w e-mailu dla Live Science. „Bez wątpienia” jest tak, że ludzie są bardziej kreatywni niż inne żyjące obecnie zwierzęta, w tym szympansy, powiedział.

Autorzy zauważyli w badaniu, że „nie mogą wykluczyć możliwości, że neandertalczycy mieli geny, które nie były obecne u [Homo] sapiens i wpływały na ich osobowość i zdolności uczenia się”.

Innymi słowy, neandertalczycy mogli nie mieć tych samych genów kreatywności i samoświadomości, ale raczej własny zestaw genów, których nie rozumiemy.

Odkrycia opublikowano 21 kwietnia br. w czasopiśmie Molecular Psychiatry.

Pierwotnie opublikowane w Live Science.

Źródło: Live Science