NaturaPrzyrodaŚrodowisko

Jak koordynują się stada ptaków?

Zdjęcie: Chad Merda

Według National Audubon Society wiele rodzajów ptaków gromadzi się w stadach, ale nie tak wiele lata w stadach lub formacjach. Na przykład gęsi, pelikany i inne gatunki ptactwa wodnego często latają w liniach lub formacjach V. Kanadyjskie gęsi są prawdopodobnie najbardziej znane z latania w formacji.

Dla tych migrujących ptaków latanie w grupach lub formacjach jest sposobem na oszczędzanie energii. Według Peggy Notebaert Nature Museum ptaki w formacji zużywają mniej energii na lot, niż gdyby latały same. W rzeczywistości badania wykazały, że gęsi lecące w rozpoznawalnej formacji V zużywają tylko o połowę mniej energii, niż gdyby latały same lub w innej konfiguracji.

Oszczędność energii jest tym samym zjawiskiem, które osiąga się, gdy odrzutowce latają w formacji, która zużywa mniej paliwa niż latanie w pojedynkę. W formacji ptak — lub odrzutowiec — korzysta z unoszenia się, lecąc w prądzie wstępującym tworzonym przez ptaki przed nim. Ptaki z przodu szyku nie oszczędzają tyle energii, co ptaki z tyłu, ponieważ nie ma prądu wznoszącego, do którego mógłby wlecieć. Dlatego ptak z przodu szyku zamieni się miejscami i pozwoli innemu ptakowi wziąć lot prowadzić, gdy się zmęczy.

Oczywiście nie wszystkie ptaki migrujące przemieszczają się w formacjach. Według Peggy Notebaert Nature Museum niektóre, takie jak kolibry i wróble, są zbyt małe, aby osiągnąć jakiekolwiek korzyści oszczędzania energii dzięki lataniu w formacji.

Inne ptaki często gromadzą się w dużych grupach, ale nie w celu migracji. Przede wszystkim szpaki europejskie, a czasem kosy i niektóre gatunki ptaków przybrzeżnych gromadzą się w ogromnych masach zwanych szmerami. Te pokazy powietrzne często wydają się zaprzeczać nauce, wyglądając niemal płynnie w swoich ruchach. Według National Audubon Society, przy prędkości do 40 mil na godzinę ptaki w tych szmerach wydają się poruszać jak jeden, wykonując ostre i ciasne manewry jako jedna jednostka.

Szmery mogą obejmować setki, tysiące, a nawet dziesiątki tysięcy ptaków. Według laboratorium ornitologicznego Uniwersytetu Cornell, gdy szpaki gromadzą się na tych spektakularnych pokazach, zwykle dzieje się tak dlatego, że w pobliżu znajduje się drapieżnik. Kiedy sokół lub inny drapieżnik jest blisko, szpaki gromadzą się w szemraniu, aby oddalić się od drapieżnika.

Sposób, w jaki te szmery poruszają się w tak zwięzłych, zsynchronizowanych ruchach, był przez lata przedmiotem wielu badań. Te zgrupowania ptaków i ich ruchy obejmują złożone i rzadko obserwowane zjawisko naukowe zwane korelacją bez skali, donosi Cornell Lab.

Zasadniczo ptaki w szmerze poruszają się jako jedna jednostka, ponieważ na każdy ptak wpływa na ruch wszystkich innych wokół niego. W przeciwieństwie do ptaków latających w formacji V, które mają oczywistego lidera, szpaki szeptem reagują – prawie natychmiast – na ptaki wokół nich, według Cornell Lab. Jeśli jeden ptak porusza się, aby zmienić kurs lub prędkość, robią to także inne setki, a nawet tysiące ptaków. Wynikiem tych skorelowanych ruchów na dużą skalę są wizualne pokazy, w których ptaki wydają się poruszać jako jedność.

irme.pl

Na podstawie: National Audubon Society