Wylesianie, utrata siedlisk i fragmentacja są powiązane i przyczyniają się do obecnej katastrofy bioróżnorodności, przy czym za znaczną część pogorszenia odpowiada energia wodna.

Tamy na rzekach często zalewają rozległe regiony o niskim wzniesieniu w nizinnych lasach tropikalnych, podczas gdy dawne grzbiety często stają się odizolowanymi łatami lasów.

Zapory wodne powodują rozległe wymieranie gatunków

W niedawnym badaniu naukowcy z Uniwersytetu Wschodniej Anglii, Portugalii i Brazylii wykorzystali teorię sieci, aby lepiej zrozumieć, w jaki sposób fragmentacja siedlisk wyspiarskich wpływa na bioróżnorodność lasów tropikalnych.

Ta metoda postrzegała płaty siedlisk i gatunki jako wzajemnie połączone jednostki w skali krajobrazu, w tym sieć gatunek-siedlisko, zgodnie ze ScienceDaily.

„Wyłaniające się cechy sieci gatunkowo-siedliskowych w wyspiarskim środowisku leśnym” – tytuł badania opublikowano w czasopiśmie Science Advances.

Autorzy zbadali 22 płaty siedlisk, które obejmowały wyspy leśne i trzy ciągłe obszary leśne, wyprodukowane przez Balbina Hydroelectric Reservoir, największy w Ameryce Południowej.

608 badanych gatunków należało do ośmiu różnych grup biologicznych: ssaków średnich i dużych, małych ssaków nielatających, ptaków podszytowych, gadów, żab, chrząszczy gnojowych, pszczół orchidei i roślin.

Badanie wykazało powszechne wymieranie gatunków, szczególnie wśród gatunków o dużych ciałach, ale różniło się to w różnych grupach roślin, kręgowców i bezkręgowców.

Przetrwanie różnorodności gatunków było podyktowane wielkością wyspy, przy czym tylko kilka wysp charakteryzuje się największą różnorodnością.

Ponieważ duże połacie lasów tropikalnych są fragmentowane i dzielone na małe płaty siedliskowe, stają się one rzadsze.

Największy wpływ będzie miało zniszczenie większych obszarów leśnych, co najprawdopodobniej doprowadzi do wtórnego wyginięcia gatunków, które istnieją tylko w jednym miejscu lub mają większe potrzeby przestrzenne.

Z drugiej strony małe płaty leśne zamieszkuje więcej gatunków niż jeden lub kilka większych płatów o podobnej całkowitej wielkości, stąd przewiduje się, że utrata mniejszych stanowisk również spowoduje wtórne wymieranie.

Profesor Carlos Peres, współautor artykułu, jest profesorem studiów środowiskowych na Uniwersytecie Wschodniej Anglii.

Stwierdził: „Tropikalne kraje rozwijające się wciąż są zdecydowane na budowę ogromnych zbiorników hydroenergetycznych w imię „zielonej” energii”.

Dr Ana Filipa Palmeirim, badaczka z CIBIO-University of Porto, prowadziła badanie, które dotyczyło złożonego krajobrazu jako całości.

Metoda ta umożliwiła im odkrycie nieznanych wcześniej wzorców, takich jak uproszczenie struktury sieci i zmiany ważnych parametrów sieci spowodowane utratą gatunków przez tamę.

„Piękno naszych badań polega na integracji zaawansowanej analizy sieciowej i statystycznej z historią naturalną wysokiej jakości inwentaryzacji gatunków z niesamowitego, żywego laboratorium tropikalnego”, powiedziała dr Carine Emer, współautorka artykułu z Ogrodu Botanicznego Rio de Janeiro.

Ponad 3000 wysp powstało 35 lat temu w wyniku spiętrzenia na rzece Uatum i dzięki badaniom naukowcy byli w stanie zrozumieć funkcjonowanie tak złożonego i zróżnicowanego ekosystemu zmodyfikowanego przez człowieka.

Ponad 10 000 gatunków grozi wyginięciem w Amazonii

Według projektu historycznego raportu naukowego z 15 lipca r. 2021 ponad 10 000 gatunków roślin i zwierząt jest zagrożonych wyginięciem w wyniku dewastacji amazońskiej puszczy, z czego 35% zostało już wylesione lub zniszczone, zgodnie z agencją Reuters.

33-rozdziałowe badanie, opracowane przez Panel Naukowy dla Amazonii (SPA), łączy badania dotyczące największego na świecie lasu deszczowego przeprowadzone przez 200 ekspertów z całego świata.

Jest to jak dotąd najszersza ocena stanu lasu, która pokazuje zarówno kluczową rolę Amazonii w klimacie światowym, jak i poważne zagrożenia, przed którymi stoi.

Ograniczenie wylesiania i degradacji lasów do zera w czasie krótszym niż dekada jest „niezbędne”, według raportu, który wzywa również do szeroko zakrojonej rehabilitacji wcześniej zdewastowanych regionów.

Las deszczowy stanowi ważną barierę przed zmianami klimatycznymi ze względu na pochłaniany i magazynowany przez niego węgiel.

Według analizy gleba i rośliny Amazonii zawierają ponad 200 miliardów ton węgla, co stanowi ponad pięciokrotność rocznej emisji CO2 na świecie.

Co więcej, według badań ciągła degradacja spowodowana interwencją człowieka w Amazonii naraża ponad 8000 rdzennej flory i 2300 stworzeń na ryzyko wyginięcia.

Profesor Uniwersytetu Brasilia, Mercedes Bustamante, zauważyła, że nauka pokazuje, że ludzkość stoi w obliczu potencjalnie trwałych i katastrofalnych zagrożeń w wyniku różnych problemów, w tym zmian klimatycznych i zmniejszenia bioróżnorodności.

Wylesianie w Brazylii dramatycznie wzrosło od czasu objęcia urzędu przez prawicowego prezydenta Jaira Bolsonaro w 2019 r., osiągając w zeszłym roku najwyższy poziom od 12 lat i wywołując powszechne potępienie ze strony zagranicznych rządów i opinii publicznej.

Bolsonaro poprosił o wydobycie i agrobiznes na chronionych obszarach Amazonii i podciął działania organów ochrony środowiska, które, jak twierdzą ekolodzy i naukowcy, bezpośrednio przyczyniły się do eskalacji dewastacji.

Opracowanie: irme.pl